Gỗ sồi Mizunara, tên khoa học là quercus crispula một loại gỗ có nguồn gốc từ Nhật Bản, xốp, mỏng và giòn. Sự hấp dẫn của gỗ sồi Mizunara nằm ở khả năng độc đáo của nó trong việc truyền tải hương vị tinh tế và phức tạp cho rượu. Không giống như gỗ sồi Mỹ hay châu Âu, Mizunara mang đến những nốt hương đặc trưng như gỗ đàn hương, dừa, gia vị và thậm chí là hương hoa, tạo nên sự khác biệt rõ rệt cho sản phẩm cuối cùng. Thêm vào đó, sự quý hiếm và khó khăn trong việc chế tác loại gỗ này càng làm tăng thêm giá trị và sự khao khát đối với các nhà sản xuất và người thưởng thức rượu trên toàn thế giới.

Điều gì làm cho cây sồi Mizunara trở nên đặc biệt?

Tuy nhiên, điều gì đã tạo nên sự khác biệt và giá trị đặc biệt cho cây sồi Nhật? Sự độc đáo của chúng bắt nguồn từ quá trình sinh trưởng chậm rãi và chịu sự quản lý nghiêm ngặt của chính phủ. Phải mất gần như hai thế kỷ, tức là khoảng 200 năm, những cây sồi này mới đạt đến độ trưởng thành lý tưởng để có thể khai thác và sử dụng cho việc chế tác thùng ủ rượu. Điều này đồng nghĩa với việc nguồn cung gỗ Mizunara luôn khan hiếm, kéo theo chi phí tìm kiếm và thu mua trở nên vô cùng đắt đỏ và tốn nhiều thời gian. Theo một chia sẻ của người thợ đóng thùng sồi ở Nhật, gỗ sồi thô được mua ở những cơ sở đấu giá.

Sồi quercus crispula mọc ở những vùng núi cao, có khí hậu lạnh như Tohoku, Hokkaido, Chichibu với độ cao từ 800 – 1000m . Cũng bởi vì sinh trưởng trên núi cao,  cây hiếm khi mọc thẳng và có thể đạt chiều cao tối đa là 35 mét, gây khó khăn đáng kể trong việc cưa xẻ và tạo hình thành các thanh gỗ tiêu chuẩn để đóng thùng.

Thêm vào đó, gỗ sồi Mizunara có xu hướng bị cong vênh và nứt trong suốt quá trình ủ rượu, đòi hỏi những người thợ đóng thùng phải có tay nghề cực kỳ cao, sự tỉ mỉ và kinh nghiệm dày dặn để có thể xử lý và tạo ra những chiếc thùng hoàn hảo, đảm bảo chất lượng cho quá trình ủ.

Để bảo vệ nguồn tài nguyên quý giá này trước nguy cơ khai thác quá mức, chính phủ Nhật Bản đã thiết lập các quy định quản lý chặt chẽ đối với việc khai thác gỗ Mizunara. Gỗ thường được bán thông qua các phiên đấu giá, nơi mà các nhà sản xuất đồ nội thất cao cấp và đặc biệt là các nhà sản xuất rượu whisky danh tiếng cạnh tranh để sở hữu, đẩy giá mua của loại gỗ này lên mức rất cao, phản ánh sự quý hiếm và giá trị độc đáo của nó.

Điều gì đã khiến gỗ sồi Mizunara trở thành một thách thức với những người thợ chế tác?

Nguyên nhân sâu xa nằm ở chính cấu trúc và thành phần độc đáo của nó. Mizunara, với ý nghĩa đen là "sồi nước", sở hữu độ xốp đáng kinh ngạc, tựa như một miếng bọt biển tự nhiên. Khả năng hấp thụ chất lỏng vượt trội này, mặc dù mang lại lợi ích trong việc kéo dài thời gian ủ rượu và tạo ra những tương tác hương vị phức tạp, lại khiến việc chế tác trở nên khó khăn hơn.

Một yếu tố quan trọng khác là sự hình thành của tyloses – những cấu trúc tế bào giống như bong bóng phát triển trong mô gỗ, đóng vai trò như một chất bịt kín tự nhiên, ngăn chặn sự rò rỉ nước. Ở gỗ sồi Mizunara, sự hình thành tyloses diễn ra ít hơn đáng kể so với các loài sồi thông thường được sử dụng để đóng thùng. Điều này đồng nghĩa với việc việc tạo ra một chiếc thùng hoàn toàn kín nước từ Mizunara đòi hỏi sự cẩn trọng và kỹ thuật cao hơn.

Thêm vào đó, do đặc điểm phát triển không đồng đều và thường xuyên xuất hiện các mắt gỗ, gỗ sồi Mizunara không thể được xử lý bằng phương pháp cưa thông thường để tạo ra các thanh gỗ thẳng và đều đặn cho thùng. Thay vào đó, người thợ phải tỉ mỉ chẻ gỗ bằng tay dọc theo cấu trúc vân gỗ tự nhiên vốn có. Phương pháp thủ công này không chỉ tốn thời gian mà còn đòi hỏi sự am hiểu sâu sắc về đặc tính của gỗ để tránh tạo ra những vết nứt tiềm ẩn, có thể dẫn đến rò rỉ trong quá trình ủ.

Chính vì sự phức tạp trong quá trình chế tác này mà những chiếc thùng rượu đơn làm từ gỗ sồi Mizunara có giá trị vô cùng lớn, dao động từ 5.000 đến 6.000 đô la Mỹ, thậm chí có thể cao hơn nữa. Và không chỉ có giá thành cao, việc sở hữu được những chiếc thùng quý hiếm này cũng là một hành trình đầy gian nan, có thể mất nhiều năm chờ đợi.

Gỗ sồi Mizunara ảnh hưởng đến rượu như thế nào?

Mặc dù có bản chất khó chế tác, gỗ sồi mizunara có tác động độc đáo đến các loại rượu được ủ trong đó. Gỗ này được biết đến với khả năng truyền tải "mùi hương trầm tuyệt vời như gỗ đàn hương và tuyết tùng, hương dừa đậm đà và gia vị nhẹ nhàng", Bowker nói khi đề cập đến tác động của nó đối với rượu whisky Suntory. "Nó mang đến nét đặc trưng và sự thanh lịch độc đáo của Nhật Bản, một sự bổ sung tự nhiên cho nguồn gốc Nhật Bản mạnh mẽ của những loại rượu whisky Yamazaki này".

 cần phải có bàn tay khéo léo để làm việc với gỗ sồi và nhiều người cho rằng rượu mạnh cần được ủ trong thùng gỗ sồi nhiều năm trước khi có được hương vị tối ưu. 

Mizunara có hàm lượng tannin tương đối thấp, có thể có lợi khi ủ rượu whisky trong thời gian dài, nhưng nguy cơ rò rỉ luôn hiện hữu, khiến việc ủ rượu mizunara kéo dài trở thành một phương pháp đầy hứa hẹn nhưng cũng đầy rủi ro Khi sử dụng thùng gỗ sồi mizunara, phải mất một thời gian dài để chiết xuất hương vị thực sự của gỗ sồi, vì vậy, rượu whisky ủ trong thùng càng lâu thì càng ngon vì rượu whisky thấm sâu hơn vào thùng và phát triển hương vị và mùi thơm phong phú hơn”.

So với thùng gỗ sồi Mỹ và Pháp, thùng gỗ sồi Mizunara mang đến những đặc điểm riêng biệt:

• Hương vị độc đáo: Hương vị gỗ đàn hương, dừa nướng và gia vị là những đặc trưng không thể nhầm lẫn của whisky ủ trong thùng Mizunara.
• Độ phức tạp cao: Whisky ủ trong thùng Mizunara thường có hương vị phức tạp hơn, với nhiều lớp hương khác nhau.
• Cảm giác mềm mại: Cấu trúc của gỗ Mizunara giúp làm mềm rượu, tạo cảm giác êm dịu trên vòm miệng.

Chính hương thơm và hương vị khó tìm mà mizunara thêm vào rượu whisky, rượu gin, rượu tequila và bất kỳ loại rượu mạnh nào khác được ủ trong thùng gỗ sồi khiến nó trở nên độc đáo, cho phép nó kết hợp đặc biệt tốt với nhiều món ăn khác nhau và là thức uống thú vị để nhâm nhi trong bất kỳ dịp nào.