Gừng không chỉ là nguồn gia vị có giá trị cao trong chế biến thực phẩm mà còn là 1 cây thuốc quý. Đặc biệt, tinh dầu gừng rất nổi tiếng trong xoa bóp giảm đau xương khớp. Do vậy, nghề chế biến tinh dầu gừng đang là hướng phát triển nông nghiệp triển vọng ở các khu vực miền núi và trung du. 

Thành phần chính và công dụng của tinh dầu gừng

Theo nghiên cứu, trong gừng chứa đến 400 hoạt chất, gồm có 4 loại chính.

 - Chất nhựa: Chiếm 5 - 10% trong gừng tươi, gồm khoảng 30 hoạt chất

 - Tinh dầu: Chiếm 2 - 3% trong gừng khô, màu vàng sáng nhạt có mùi thơm đặc biệt gồm trên 200 chất

 - Chất khoáng: Vi lượng có kẽm (Zn), selen (Se), coban (Co). Đa lượng có canci (Ca), kali (K), magiê (Mg), sắt (Fe), phospho (P), mangan (Mn).

 - Vitamin: Có B1, B2, B6, C...

Gừng vốn là một thứ gia vị và cũng là một vị thuốc được sử dụng từ lâu trong dân gian. Trong Ðông y, gừng thường được dùng làm thuốc giải cảm, làm ấm tỳ vị... Gừng có khả năng hỗ trợ trị đau dạ dày và hệ tiêu hóa, phòng sỏi mật, đặc biệt có khả năng chống oxi hóa cao. Có thể cất tinh dầu từ gừng với hiệu suất 1 - 2,7%

Nguyên lý chưng cất tinh dầu

- Nguyên liệu (sả, quế, hồi, bưởi, tràm,...) để nguyên hoặc xử lý bằng cách xay nhỏ được đặt trên vỉ đỡ có khe. Nước phía dưới được đun nóng, tạo hơi bốc lên đi qua nguyên liệu, lôi cuốn các thành phần trong thực vật, trong đó có tinh dầu. Hơi lôi cuốn được ngưng tụ tại bộ ngưng tụ và trở thành hỗn hợp ngưng tụ. Tinh dầu do nhẹ hơn nên nổi lên trên bề mặt hỗn hợp này.

- Trong quá trình chưng cất, cùng với sự thay đổi thành phần của hỗn hợp lỏng có thể làm thay đổi thành phần của hỗn hợp hơi. Trong điều kiện áp suất không đổi, dung dịch lỏng mà ta thu được bằng cách ngưng tụ hỗn hợp hơi bay ra sẽ có thành phần cấu tử dễ bay hơi cao hơn so với chất lỏng ban đầu, nếu tiếp tục chưng cất thì càng ngày thành phần dễ bay hơi trong chất lỏng ban đầu càng ít và trong chất lỏng sau ngưng tụ càng nhiều. Nếu ngưng tụ theo thời gian thì ta có thể thay đổi thành phần của tinh dầu sau ngưng tụ so với thành phần của tinh dầu có trong nguyên liệu. Việc làm này nhằm mục đích nâng cao chất lượng tinh dầu.

- Thực chất của quá trình chưng cất tinh dầu là hoạt động dựa trên nguyên lý truyền nhiệt gián tiếp tương tự như nồi nấu rượu. Chưng cất tinh dầu dựa trên nguyên lý lôi cuốn hơi nước. Với thiết kế nồi chưng cất tinh dầu với 3 lớp. Lớp ngoài là bảo ôn chống nóng, lớp giữa là nơi chứa nguyên liệu (dầu) làm nóng, trong cùng là nơi chứa sọt nguyên liệu.

Nồi chưng cất tinh dầu có cấu tạo như thế nào?

Cấu tạo nồi chưng cất tinh dầu, gồm 3 phần chính:

- Phần nồi nấu chưng cất (phía trái) là cấu tạo bằng inox 304 với 3 lớp: bảo ôn chống nóng và mất nhiệt, lớp chứa dầu truyền nhiệt và phía trong là hệ thống sọt chứa nguyên liệu cần chưng cất. Nắp nồi sẽ được thiết kế theo dạng hình chóp cao. Chân nồi cao và đáy xả dưới đáy nồi là nơi xả thoát các nguyên liệu.

- Phần bồn sinh hàn ngưng tụ (phía bên phải), bao gồm 1 bồn lạnh nơi làm lạnh và ngưng tụ tinh dầu đầu ra kèm theo hệ thống ruột gà được liên kết với nồi chưng cất thông qua ống dẫn hơi kín.

- Tủ điện điều khiển cho dòng điện 3 pha: tự động đóng ngắt thời gian và nhiệt độ lúc nấu vì đã được cài đặt tự động từ trước.

Ngoài ra, sản phẩm Máy chiết xuất tinh dầu của KAG Việt Nam còn có một số tính năng để phù hợp với người sử dụng, tùy theo nhu cầu chưng cất loại tinh dầu gì, sử dụng than củi, gas hay điện…  

- Nắp nồi: Nắp nồi thiết kế đặc biệt hơn, cao hơn, dáng hình chóp, gồm 2 lớp bảo ôn dày chống nóng và mất nhiệt. Cấu tạo này giúp cho hơi thoát ra dễ dàng và nhanh chóng hơn, phù hợp với đa số những nguyên liệu dễ chiết suất tinh dầu như sả, bưởi, hoa hồng, bạc hà…

- Đáy nồi. Tương tự như chỗ xả bỗng của rượu thì đáy nồi của thiết bị chưng cất tinh dầu cũng có cấu tạo để xả nguyên liệu, bã và nước ra ngoài sau khi chưng cất.

- Vỉ nồi hay còn gọi là sọt lưới chứa nguyên liệu. Thay vì thiết kế bằng vỉ ngang thì KAG sẽ thiết kế dạng sọt lưới để đựng được sức chứa nhiều hơn, kích thước lỗ của sọt sẽ được thiết kế phù hợp với từng loại nguyên liệu nhằm giữ nguyên liệu tránh để rơi xuống đáy nồi làm tắc ống dẫn hơi. Với một số nguyên liệu như sả, bưởi, lá cây, rễ cây,...sẽ được xử lý thô trước cắt nhỏ và làm dập bớt trước khi cho vào nồi chưng cất để tiết kiệm được nhiều diện tích nồi nhất.

- Ống phân phối hơi: lỗ phân phối hơi bố trí so le thành 2 hàng hướng về phía đáy nồi cất để cho hơi phân phối đều và lổ khỏi bị tắc do nguyên liệu rơi vào. Tổng tiết diện các lổ phân phối hơi bằng 2 lần tiết diện ống phân phối hơi, tiết diện của ống phân phối hơi lấy bằng tiết diện của ống dẫn hơi vào thiết bị và được xác định theo lượng hơi nước cần thiết dùng để chưng cất trong 1 giờ. Tốc độ hơi ở đây thường là 20m/s.

- Đặc biệt bồn sinh hàn ngưng tụ được thiết kế sao cho nguồn nước tuần hoàn ra vào liên tục, đảm bảo sinh hàn ngưng tụ tinh dầu.

Cấu tạo thiết bị chưng cất tinh dầu KAG có phần đặc biệt hơn nhằm phục vụ cho quá trình sản xuất tinh dầu công nghiệp hiện đại hơn và tận thu tối đa lượng tinh dầu nguyên chất.

Quy trình chưng cất tinh dầu gừng

Bước 1: Lựa chọn nguyên liệu gừng cho quá trình chưng cất

Tùy theo nhu cầu sử dụng mà sẽ có thời điểm thu hoạch gừng thích hợp. Hàm lượng tinh dầu, thành phần các hợp chất thơm, hàm lượng xơ, vị cay cũng phụ thuộc vào tuổi thu hoạch của cây. Nhất là hàm lượng xơ, củ gừng càng già thì hàm lượng xơ càng cao. Trong đó, hàm lượng tinh dầu đạt ở mức cao nhất ở giai đoạn 9 tháng tuổi, rồi sau đó sẽ bị giảm dần và chỉ có hàm lượng xơ, vị cay tăng cao. Ông cha ta vẫn truyền tai nhau câu ca dao”gừng càng già càng cay”. Nhưng để chế biến tinh dầu thì gừng 9 tháng tuổi là phù hợp nhất.

Chú ý khi thu hoạch phải tránh làm gãy, dập gừng.

Bước 2: Sơ chế nguyên liệu

Gừng được rửa sạch, loại bỏ bùn đất, thải miếng vừa phải để dễ dàng tách tinh dầu ra khỏi bã gừng, đồng thời cho chất lượng tinh dầu trong, không lẫn tạp chất. Gừng chưng cất tinh dầu để nguyên vỏ vì trong vỏ có chứa hàm lượng tinh dầu và dầu nhựa khá cao. Chưng cất tinh dầu bằng gừng tươi sẽ cho hàm lượng tinh dầu cao hơn và có vị tươi mát hơn so với nguyên liệu đã làm khô.

Bước 3: Chưng cất tinh dầu gừng

Đưa nguyên liệu đã chuẩn bị vào sọt chứa nguyên liệu rồi đưa vào trong lòng nồi chưng cất tinh dầu, Cài đặt thời gian và nhiệt độ thích hợp, khi nồi bắt đầu sồi là lúc thu tinh dầu. Thời gian chưng cất 2,5-3h/mẻ. 

Sau khi đã đóng kín nắp thiết bị thì sẽ tiến hành đun sôi hỗn hợp nguyên liệu và nước. Khi cung cấp nhiệt cho nước và biến đổi nước từ thể lỏng sang thể hơi. Thì cùng thời điểm này, các phân tử nước đã thẩm thấu vào các túi tinh dầu khiến tinh dầu bị phân tán ra bên ngoài và bay theo hơi nước sang bộ ngưng tụ. Qúa trình này diễn ra liên tục cho đến khi tất cả các phần tử tinh dầu đã được khuếch tán từ các túi tinh dầu hết ra bên ngoài.

Lưu ý: Cần khống chế nhiệt độ nước làm lạnh trong khoảng 35 – 40 độ C để thu được tinh dầu chất lượng tốt nhất.

Bước 4: Phân ly 

Hỗn hợp tinh dầu và nước sẽ được tách ra bằng thiết bị phân ly.

Trong phần nước chưng có một lượng tinh dầu nhỏ, có thể sử dụng để tách tinh dầu thu được tinh dầu thô bằng NA2SO4 khan, hoặc dùng nước chưng tinh dầu gừng để ngâm chân, làm nước tắm…

Bước 5: Sấy và lọc tinh dầu gừng đóng chai

Tinh dầu thu được sẽ đem sấy khô và bảo quản trong bình kín. Tinh dầu gừng khử hết nước có màu sáng, được đóng chai bảo quản thông qua dây chuyền chiết rót – đóng chai bán tự động.

Khi có thiết bị chưng cất hiện đại, nguồn nguyên liệu có hàm lượng tinh dầu cao và áp dụng công nghệ chưng cất tinh dầu gừng vào hoạt động sản xuất thì Quý vị sẽ đạt kết quả cao về cả số lượng và chất lượng tinh dầu thành phẩm.Nồi chưng cất tinh dầu chất lượng sẽ đảm bảo các yếu tố: Không làm biến chất tinh dầu; Thu hồi triết để tinh dầu trong nguyên liệu thô; Thiết bị dễ vận hành và có độ bền cao.

Sử dụng nồi chưng cất tinh dầu sẽ mang lại hiệu quả năng suất cao hơn rất nhiều so với phương phát chưng cất tinh dầu truyền thồng.Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về tinh dầu gừng và quy trình chưng cất tinh dầu gừng đúng cách, hiệu quả.  Nếu còn bất cứ thắc mắc nào về nồi chưng cất tinh dầu, xin vui lòng để lại bình luận bên dưới hoặc liên hệ với chúng tôi để được giải đáp.

CÔNG TY CP CÔNG NGHỆ KAG VIỆT NAM

Hotline: 0904685252

Website: www.maythucphamkag.com - www.xuyena.vn

Email: Kagtechvn@gmail.com

Địa chỉ: Số 115, ngõ 509 Vũ Tông Phan, Khương Đình, Thanh Xuân, Hà Nội