Tại sao ngày xưa, ông cha ta lại thích uống rượu nút lá chuối, mà không phải là những chai rượu có thiết kế nắp chai sang trọng bằng nhôm, nhựa,...? Hay vì sao người ta lại không sử dụng bất kỳ loại lá nào khác để làm nút chai rượu mà lại là lá chuối?

Người xưa thích uống rượu nút lá chuối hay lấy lá chuối để bịt nắp vò, chum, vại,... đơn giản bởi những nguyên nhân sau:

- Lá chuối là chất liệu dễ tìm, hình ảnh cây chuối quen thuộc với mọi người dân Việt Nam như luỹ tre, giếng nước, sân đình. Đặc biệt ở quê nhà, tìm thấy lá chuối là cực kỳ dễ dàng.

-  Lá chuối được sử dụng để gói đồ ăn mang lại nhiều lợi ích tốt như giúp bảo quản tốt hơn và giúp đồ ăn thơm ngọt hơn, thân thiện với môi trường hơn.

- Và đặc biệt lá chuối khô dùng làm nút, nắp rượu còn có tính sát khuẩn, dẻo dai, mang lại vị thơm nhẹ cho cho những ly rượu mang đậm bản sắc dân tộc….

Câu chuyện về uống rượu nút lá chuối:

Ta rút cái nút chai cuộn bằng lá chuối khô ra, ngửi ngấn rồi rót rượu ra chén. Thế là rượu hiện ra, dìu dịu, trong suốt, sạch bong, tươi mát. Rượu có khuôn mặt sống động, xao xuyến, bao la như một bản tình ca. Có thể là độc ẩm uống một mình hoặc là đa ẩm uống với nhiều người. Trong mấy người uống rượu với nhau, người ít tuổi hơn phải giữ ý. Khi nâng chén, không để chén của mình cao hơn chén của người nhiều tuổi hơn mình .

Tay nâng chén rượu, người ta tợp một hớp thật nhỏ, khi chép miệng rồi mới uống tớp đầu tiên, tớp thứ hai. Người ta thấy tinh thần phấn khởi. Nỗi mệt nhọc được giảm đi nhẹ tênh. Người ta quên đi mọi buồn phiền, mọi sự trong cuộc sống. Tự biến mình từ nô lệ của cuộc sống vật chất sang tự do. Người ta chuyển thực tế vào mộng một cách dễ dàng và êm ả.

Khi uống với bạn bè, người ta cùng uống, cùng say để tỏ tình thật với nhau, uống cho sự giao ước, hứa hẹn được bền vững. Con quỷ tinh nghịch trong rượu trở về những ngày vàng son xưa. Họ trở nên dịu dàng, chan hoà, vui tươi…

Người ta uống nếm, uống thưởng thức, uống lấy say, uống kiểu chén thù chén tạc: là uống kiểu hai người: chủ và khách. Bên chủ là bên “tạc”, có nghĩa là chúc mừng. Bên khách là bên “thừ” có nghĩa là uống đáp lại. Người ta uống đứng, uống ngồi, uống ngồi xổm, vừa đi vừa uống… Người đàn ông lý tưởng một thời xưa kia phải là người tài hoa, phải biết cầm (đàn hát), kỳ (đánh cờ), thi (làm thơ), hoạ (vẽ)… Nhưng lại phải biết cả tửu (uống rượu) mới là trọn vẹn. Tửu cũng chiếm một địa vị quan trọng.

Những người cầu kỳ hoặc tao nhân mặc khách yêu cầu khi uống rượu nút lá chuối phải có một không khí xung quanh “ngon”“ người uống với mình phải “ngon”, rượu phải ngon, thức nhắm phải ngon.

Người giàu có uống loại rượu đắt tiền hơn và có kẻ hầu người hạ làm các món nhắm. Người có chữ nghĩa, vừa uống rượu vừa làm thơ phú, đọc cho nhau nghe những áng văn hay. Có khi họ vừa uống vừa thưởng thức giọng hát ca trù của các đào nương. Họ đưa sáng tác của họ để các đào nương trình bày…Cảnh nghèo thì uống “xếch”. Cũng có khi với quả sung, quả ổi hoặc quả ớt cũng xong, gọi là rượu nhạt, rượu uống.

Trong những bữa rượu, người ta xếp những người ngang lứa tuổi vào với nhau, những người có chức sắc hoặc bình dân vào với nhau. Nhưng khi uống rượu kiểu “chén chú chén anh” thì thật thoải mái, bình đẳng. Chẳng phải giữ kẽ gì có khi họ tìm thấy một vài chút xương xẩu, sụn gì đó… thì tha hồ mà mồm nhai, tai nghe đó là cái thú dân dã và đặc biệt.

Cũng có nhiều kiểu say: Say tàng tàng, say khướt, say khướt cò bợ, say tít cung mây, say tuý luý càn khôn, say mềm, say mê mẩn đời, say ngà ngà, say không biết trời đất là gì v.v.. Lẽ dĩ nhiên cũng thường có chuyện: “Rượu vào lời ra” hoặc quá chén mà xảy ra những điều đáng tiếc.

Ở thời xa xưa, những người dân ở vùng cao đều uống rượu cần. Mọi người uống tập thể từ một vò rượu. Nhưng rồi có một số di dân xuống vùng đồng bằng, họ có khung cảnh sống mới, tiếp xúc với nhiều cải tiến mà không uống rượu cần nữa. Họ quên kiểu uống rượu này đi. Nhưng những người anh em của họ ở lại miền cao vẫn còn giữ được cái nếp uống rượu nút lá chuối . Tính cộng đồng của việc uống rượu cần rất cao. Họ cũng vui với nhau, sống cùng nhau và cũng chết cùng nhau.

Giờ đây khi cuộc sống ngày càng hiện đại hơn, trong các đám cỗ, lễ tiệc, liên hoan người ta sử dụng các chai rượu có mẫu mã đẹp, được siết nắp đầy đủ hay các vùng quê hình ảnh rượu nút lá chuối cũng ít bắt gặp hơn rồi.

Xem thêm: Máy đóng nắp chai bán tự động cho chai nhựa, chai thủy tinh.

Bài viết hữu ích khác:

- Những điều cấm kỵ khi nấu rượu của người xưa

- Bí quyết nấu rượu sắn độc đáo không phải ai cũng biết

- Cách khử methanol trong rượu