Trồng sả, Chưng cất tinh dầu Sả công nghệ mới giúp bà con phát triển kinh tế

Trồng sả, Chưng cất tinh dầu Sả theo công nghệ mới giúp bà con phát triển kinh tế

NGA KAG

13/06/2020

0 nhận xét

Bội thu mua tinh dầu sả - nghề phát triển bền vững của bà con Lai Châu

Gia đình chị Lò Thị Hơn, Lai Châu dần thoát nghèo nhờ trồng cây sả và chưng cất tinh dầu từ sả. Cứ gần 2 tháng chị Hơn lại thu hoạch được một vụ, lá sả chị đem bỏ Nồi chưng cất, cất lấy tinh dầu và bán ra thị trường, trung bị thu được 2 triệu đồng mỗi vụ.

Chị Hơn chia sẻ, giống sả mà chị đang trồng hiện nay là sả Java, có khả năng chịu hạn, phù hợp với khí hậu và đồng đất nơi đây. Trồng sả cũng giống như trồng ngô, không cần phải làm đất hay lên luống gì cả. Chỉ cần cuốc hốc, sau đó bỏ cây sả giống vào trồng chay, tức là không cần phải bón lót, cũng không cần chăm bón, tưới phân.

Thu hoạch sả của bà con - Ảnh: M.N

Tới khi thu hoạch lá sả thì phơi héo một ngày rồi bỏ vào nồi đun khoảng 4 tiếng để chưng cất tinh dầu. Trước đây chị tận dụng củi, bã sả thừa để làm nguyên liệu đốt, nhưng thời gian gần đây kinh tế cũng phát triển nên chị đầu tư nồi nấu tinh dầu bằng điện, vừa nhàn hơn mà không độc hại sức khỏe, không ô nhiễm môi trường. "Từ khi dùng nồi chưng cất tinh dầu bằng điện thì tôi thấy nhàn lắm, không phải lo lắng lửa chay to quá hay nhỏ quá, có thời gian rảnh để làm việc đồng áng khác. Chất lượng tinh dầu sản xuất ra cũng tốt hơn, thương lái mua giá cao tới 400.000 đồng/lít tinh dầu sả, mỗi năm tôi cũng kiếm được hơn chục triệu đồng mà không phải vất vả" – chị Hơn chia sẻ.

Chị dự tính sẽ mở rộng quy mô trồng sả, trông thêm giống Sả Chanh vì giá trị kinh tế của tinh dầu sả chanh hơn hơn Sả Java, và được dùng chủ yếu trong các nhà hàng, khách sản, spa.

Người dân Tây Nguyên có thu nhập cao từ chưng cất tinh dầu sả

Những năm gần đây, sản phẩm tinh dầu nói chung và tinh dầu sả nói riêng được thị trường tiêu thụ ưa chuộng, trong khi ở Tây Nguyên, diện tích trồng cây sả ngày càng tăng cao. Ông Nguyễn Văn Hùng, người làm nghề nấu sả cho biết, hiện tại lá sả được các cơ sở chưng cất tinh dầu thu mua với giá 500 đồng/kg. Trung bình hàng ngày, mỗi cơ sở mua khoảng 5 đến 7 tấn lá sả tiêu chuẩn.

Sau đó lá sả được phơi héo đến độ ẩm còn 50% so với ban đầu rồi cho vào nồi chưng cất có các khay chứa. Thời gian chưng cất từ 3 – 4 giờ, lượng tinh dầu thành phẩm sẽ bay hơi cùng với nước qua ống dẫn hơi và đến bồn làm lạnh ngưng tụ cho ra hợp tinh dầu và nước, hỗn hợp này được tách ra bằng thiết bị phân ly.

Sau khi tách tinh dầu và nước bằng thiết bị phân ly, nước chưng còn lại sẽ được đưa vào bể xử lý để tách tinh dầu. Tinh dầu thu được sẽ đem sấy khô và bảo quản trong bình kín.

Với hệ thống chiết suất tinh dầu của KAG, chưng cất tinh dầu sả sẽ dễ dàng hơn với các lò chưng cất lớn nhỏ từ 50L, 100L, 500L… sử dụng gas hoặc điện tự động, giảm bớt sức lao động. Phần bồn chứa liệu được thiết kế 3 lớp và có khay lưới chống dính cháy ở đáy, đảm bảo giữ nguyên vẹn hương thơm tự nhiên và tinh chất trong nguyên liệu sả.

Xem thêm Thông tin sản phẩm Nồi chưng cất tinh dầu.

Đây là một nghề mới, dễ thực hiện bởi trồng sả đầu tư không đáng kể, cây sả chịu được nắng hạn gay gắt ở vùng gò đồi, rất phù hợp với các tỉnh Tây Nguyên. Ở nhiều địa phương có diện tích đất cằn sỏi đá, không phù hợp với các cây trồng khác, việc trồng sả cũng như sản xuất tinh dầu từ cây sả mang lại hiệu quả kinh tế cao, còn có khả năng kết hợp với ngành chăn nuôi, giúp bà con nông dân có thêm thu nhập, từng bước ổn định đời sống.

Công nghệ chưng cất Sả kiểu mới giúp tận thu tối đa tinh dầu và bã sả

Cây sả dễ canh tác, không cần chăm sóc nhiều

Hiện nay có 2 giống sả được trồng phổ biến là Sả Chanh và Sả Java. Sả Chanh có mùi thơm dễ chịu, thường dùng làm gia vị trong chế biến các món ăn, có mùi hương thơm mát dễ chịu, và giá trị kinh tê cao hơn Sả Java. Sả Java hay còn gọi là Sả Xòe, Sả Đỏ, sử dụng trong xà phòng, chất chống côn trùng, chiết suất làm tinh dầu.

Cây sả mang lại lợi ích về môi trường vì là loại cây trồng thích nghi với nhiều loại đất và có thể trồng ở nhiều loại địa hình khác nhau, từ bắc đến nam, từ vùng đất cằn cỗi đến vùng đất đá cao nguyên. Bên cạnh đó, bộ rễ phân bố rộng nên có khả năng hút nước, giữ nước tốt, có tác dụng giữ đất, chống xói mòn, rửa trôi hiệu quả. Vì thế, cây sả không chỉ thích ứng nơi hạn hán vùng đồi núi miền Bắc, mà còn chịu được trong điều kiện ngập mặn ở Tiền Giang hoặc Vĩnh Long, cho năng suất cao và mùi hương tinh dầu khá đặc biệt.

Chu kỳ kinh tế của cây sả kéo dài, trồng một lần thu hoạch từ 3 - 4 năm. Hiệu quả từ trồng sả cao, gấp 7 - 8 lần so với trồng lúa. Theo tính toán, lợi nhuận thu được từ lá và củ dao động từ 90 - 110 triệu đồng/ha. Trên diện tích thâm canh 20 ha trồng sả, một nhà máy sản xuất tinh dầu sẽ thu lợi nhuận từ 1,5 - 1,6 tỉ đồng/năm. Tổng hợp quy trình khép kín "trồng sả - thu tinh dầu – tận thu phế phẩm từ sả" có thể mang lại hiệu quả kinh tế khoảng 143,6 triệu đồng/năm/ha.

Nồi chưng cất Tinh dầu Công nghệ mới

KAG Việt Nam đã kết hợp giữa phương pháp truyền thống và hiện đại trong Máy chưng cất tinh dầu sả, được hoàn thiện theo nhiều công suất từ mini tới công nghiệp để phục vụ nhu cầu của người dân. Theo đó, thiết bị sử dụng công nghệ chưng cất lôi cuốn hơi nước kèm hệ thống cảm biến nhiệt lượng và rơ le tự ngắt, giúp giảm lượng điện tiêu thụ đồng thời gia tăng năng suất tinh dầu trong quá trình sản xuất. Nhà anh Vinh (xã Phù Đông) chia sẻ, "trước đây tôi sử dụng nồi nấu tinh dầu 1 lớp không cách nhiệt vô cùng vất vả, thời tiết nắng nóng mà còn dùng lá sả, củi, than để đốt rất vất vả mà chất lượng tinh dầu không đảm bảo. Từ khi nhà tôi chuyển sang dùng nồi nấu tinh dầu sả bằng điện, chất lượng tinh dầu tốt hơn, không bị cực khổ, nóng nực như trước vì nồi nấu tinh dầu 3 lớp cách nhiệt lại dùng điện tự động."

Sau khoảng 4 - 5 tiếng sau khi chiết suất tinh dầu xong, bã sả được đổ bỏ đi để chuẩn bị cho mẻ nguyên liệu mới đưa vào nồi. Sử dụng nguồn bã thải làm nguyên liệu hữu cơ để sản xuất phân bón vi sinh, hạn chế sử dụng phân bón hóa học hoặc làm giá thể trồng nấm... Phân hữu cơ vi sinh lại được sử dụng cho cây sả và các cây trồng khác, trả lại lượng dinh dưỡng lấy đi từ đất. Ngoài ra trong bã thải sau chưng cất còn tồn tại một lượng nhỏ tinh dầu, có khả năng xua đuổi côn trùng hiệu quả. Bên cạnh đó, việc tận dụng phế liệu của quá trình sản xuất tinh dầu và nguồn bã thải sau trồng nấm để làm giá thể phục vụ trồng hoa, rau sạch còn góp phần quan trọng trong việc bảo vệ môi trường, giúp cải thiện chất lượng đất trồng và hạn chế dịch bệnh.

Bã sả làm đệm lót sinh học, phân bón hữu cơ

Trước đây người dân trồng sả chỉ với mục đích lấy thân, củ cây sả còn phẩn lá bị bỏ đi, chất đống để đốt. Từ khi có công nghệ chưng cất tinh dầu, người dân dần sử dụng nguồn nguyên liệu sẵn có để sản xuất tinh dầu, đồng thời dùng bã sả làm phân bón sinh học, làm lớp lót chuồng trong chăn nuôi. Một số hộ dân chăn nuôi kết hợp trồng sả cho biết, bã sả làm đệm lót giúp tăng sức đề kháng, giảm khả năng nhiễm bệnh của vật nuôi, đồng thời khi thu gom phân thải cũng dễ dàng hơn. Toàn bộ đệm lót chuồng lại được sử dụng tiếp để bón phân cho sả, hoàn thành quy trình sản xuất khép kín.

Tận dụng bã sả làm giá thể nấm, tăng năng suất chất lượng của nấm rơm

Với việc sử dụng để trồng nấm, trung bình 10 tấn lá sả sau khi chiết xuất tinh dầu sẽ thải ra khoảng 10 tấn phế phẩm. Phế phẩm này được dùng làm giá thể trồng nấm, sau khoảng 30 ngày là có thể thu hoạch được. Với quy trình khép kín và đồng bộ, việc trồng nấm bằng bã thải của lá sá rất đơn giản và cho hiệu quả kinh tế cao hơn so với các phương pháp truyền thống.

Mô hình trồng nấm từ bã thải lá sả sau chiết xuất tinh dầu có nhiều ưu điểm do tận dụng được lá sả bỏ đi, sản phẩm sản xuất ra không có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, được chưng cất ở nhiệt độ cao nên giá thể trồng nấm không còn mầm bệnh. Trung bình sau khi trồng khoảng 1 tháng, 10 tấn bã thải lá sả sẽ cho thu hoạch khoảng 1 tấn nấm, góp phần mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn cho người trồng nấm.

Mô hình khép kín này được áp dụng tại nhiều địa phương, mô hình trồng sả - nấu tinh dầu – tận thu phế phẩm được người dân phát triển mạnh, tận dụng tối các sản phẩm nông nghiệp, vừa đảm bảo môi trường vừa tăng năng suất chất lượng nông sản.